YABANCILARIN TÜRKİYE'DEKİ SOYBAĞI İŞLEMLERİ

soybağının hangi ülke hukukuna göre kurulacağını belirler.

Yani bir çocuk ile anne veya baba arasındaki soybağı (örneğin babalık davası, evlilik içi veya evlilik dışı doğum) söz konusu olduğunda hangi ülke hukukunun uygulanacağı bu maddeyle tespit edilir.

Maddenin Amacı ve Kapsamı

Madde 16’nın amacı, çocuğun soybağının mutlaka kurulmasını sağlamak ve vatansız veya farklı vatandaşlıkta ebeveynlerin bulunduğu durumlarda belirsizliği önlemektir.

Bu madde, çocuğun menfaatini merkeze alır. Çünkü soybağının kurulması; miras, velayet, nafaka, vatandaşlık gibi pek çok hakkı doğrudan etkiler.

Uygulama Alanı

Bu madde, genellikle şu durumlarda uygulanır:

Türkiye’de açılan babalık davası (evlilik dışı çocuklarda)

Soybağının reddi davası

Yabancı anne veya babadan doğan çocuğun Türkiye’de nüfus kaydının yapılması

Vatansız veya çifte vatandaşlığa sahip çocukların kimden geldiğinin tespiti

Hakim uygulamada şu sıralamayı izler:

Önce çocuğun doğum anındaki millî hukukuna bakar (örneğin Alman vatandaşıysa Alman Medeni Kanunu).

Eğer bu hukuk soybağını kurmaya izin vermiyorsa veya uygulanamıyorsa, mutad mesken hukukuna bakar.

Bu da mümkün değilse, sırayla anne-babanın millî veya müşterek hukuku devreye girer.

Son çare olarak doğum yeri hukuku (örneğin Türkiye’de doğmuşsa Türk hukuku) uygulanır.

Değerlendirme ve Sonuç

MÖHUK m.16, çocuğun menfaati merkezli bir düzenlemedir.

Farklı vatandaşlıkta ebeveynlerin bulunduğu karma ailelerde, soybağı kurulmasını engelleyecek boşluklar doğmaması için alternatifli bir hukuk sıralaması getirir.

MÖHUK Madde 17 – Soybağının Hükümleri

Madde 17, soybağının kurulmasından sonra ortaya çıkan hukuki sonuçların hangi ülke hukukuna göre değerlendirileceğini düzenler.

Yani soybağı kurulduktan sonra:

Velayet, Nafaka, Miras hakkı, İsim hakkı, Vatandaşlık,

gibi sonuçlarda hangi hukuk uygulanacaksa, bu maddeye göre belirlenir.

Maddenin Amacı ve Kapsamı

Bu madde, soybağının etkilerini düzenleyen tamamlayıcı bir hükümdür.

Madde 16 “nasıl kurulacağı” ile ilgilenirken, madde 17 “kurulduktan sonra hangi sonuçların hangi hukukla belirleneceğini” açıklar.

Uygulama Alanı

Hâkim, soybağının kurulmasına karar verdikten sonra, bu soybağının sonuçlarını belirlerken şu sırayla hareket eder:

Eğer ana, baba ve çocuğun ortak millî hukuku varsa, o hukuk uygulanır.

Ortak millî hukuk yoksa, müşterek mutad mesken hukuku uygulanır.

Bu da yoksa, soybağını kuran hukuk uygulanmaya devam eder.

Bu kurallar özellikle şu alanlarda geçerlidir:

Çocuğun velayeti kimde olacak, Nafaka yükümlülüğü, Miras hakkı, Soyadı veya aile bağları.

Değerlendirme ve Sonuç

Madde 17, soybağı kurulduktan sonra doğacak tüm hak ve yükümlülüklerin hangi hukukla belirleneceğini düzenleyerek uluslararası özel hukukta istikrar sağlar.Çocuğun menfaati ve yaşam çevresine yakın hukuk önceliklidir.